Nên chọn dịch vụ kiểm toán nào? So sánh kiểm toán thuế và kiểm toán báo cáo tài chính

Trong vài năm trở lại đây, nhu cầu sử dụng dịch vụ kiểm toán tại Việt Nam tăng mạnh do doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều yêu cầu mới của cơ quan quản lý, ngân hàng, đối tác và nhà đầu tư. Mặc dù vậy, không phải ai cũng hiểu rõ nên dùng loại hình kiểm toán nào, khi nào cần kiểm toán thuế và khi nào bắt buộc phải kiểm toán báo cáo tài chính.

Nếu bạn đang phân vân giữa hai lựa chọn này, bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu bản chất từng loại dịch vụ, điểm khác nhau và cách lựa chọn phù hợp nhất cho doanh nghiệp của mình.

Dịch vụ kiểm toán là gì và doanh nghiệp có bắt buộc phải sử dụng không?

Dịch vụ kiểm toán là dịch vụ mà một đơn vị kiểm toán độc lập thực hiện việc kiểm tra, đánh giá và xác nhận tính trung thực của số liệu tài chính hoặc việc tuân thủ chính sách thuế của doanh nghiệp.

Tùy theo mục tiêu mà doanh nghiệp muốn kiểm tra, dịch vụ kiểm toán sẽ chia thành nhiều loại, nhưng phổ biến nhất là:

Kiểm toán thuế
Kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC)

Không phải doanh nghiệp nào cũng bắt buộc phải sử dụng dịch vụ kiểm toán, nhưng trong thực tế, việc thuê đơn vị kiểm toán chuyên nghiệp giúp doanh nghiệp tránh được nhiều sai sót gây rủi ro lớn về thuế, tài chính và pháp lý.

Kiểm toán thuế là gì? Dành cho doanh nghiệp nào?

Kiểm toán thuế là dịch vụ rà soát toàn bộ hồ sơ, chứng từ, báo cáo thuế của doanh nghiệp để đảm bảo tất cả được kê khai đúng quy định pháp luật và hạn chế tối đa rủi ro khi thanh tra, kiểm tra thuế.

Kiểm toán thuế thường bao gồm:

Kiểm tra VAT đầu vào – đầu ra
Đối chiếu doanh thu, chi phí, lợi nhuận
Rà soát chứng từ, hóa đơn, hợp đồng
Kiểm tra việc tuân thủ chính sách thuế TNDN, TNCN
Phân tích rủi ro thuế có thể bị truy thu hoặc phạt

Doanh nghiệp nên dùng kiểm toán thuế khi:

Có nhiều giao dịch phức tạp, dễ phát sinh rủi ro
Chuẩn bị thanh tra thuế
Nhân sự kế toán không ổn định
Muốn tối ưu nghĩa vụ thuế hợp pháp
Muốn rà soát toàn bộ dữ liệu sau khi kết thúc năm tài chính

Lợi ích rõ rệt khi sử dụng dịch vụ kiểm toán thuế:

Giảm rủi ro bị truy thu, xử phạt thuế

Phát hiện sai sót trước khi cơ quan thuế kiểm tra
Tối ưu thuế hợp pháp, tiết kiệm chi phí
Tư vấn chiến lược thuế phù hợp cho năm tiếp theo

Tóm lại, kiểm toán thuế phù hợp với doanh nghiệp muốn an toàn – đúng luật – tối ưu chi phí thuế.

3. Kiểm toán báo cáo tài chính là gì? Khi nào cần sử dụng?

Kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC) là việc kiểm toán viên độc lập đánh giá và đưa ra ý kiến về tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính theo chuẩn mực kế toán.

Khác với kiểm toán thuế tập trung vào nghĩa vụ thuế, kiểm toán BCTC tập trung vào toàn bộ hoạt động tài chính của doanh nghiệp.

Kiểm toán BCTC bao gồm:

Kiểm tra số liệu kế toán chi tiết
Đối chiếu tài sản, công nợ, hàng tồn kho
Đánh giá doanh thu – chi phí – lợi nhuận
Xác nhận tính minh bạch của báo cáo tài chính
Đưa ra ý kiến kiểm toán

Đối tượng cần kiểm toán BCTC:

Doanh nghiệp thuộc diện kiểm toán bắt buộc theo luật
Doanh nghiệp cần vay vốn ngân hàng
Doanh nghiệp gọi vốn, tìm nhà đầu tư
Công ty chuẩn bị niêm yết hoặc mở rộng quy mô lớn
Doanh nghiệp muốn đánh giá nội bộ để nâng cao quản trị

Lợi ích khi sử dụng dịch vụ kiểm toán BCTC:

Tăng độ tin cậy với nhà đầu tư và ngân hàng
Hỗ trợ doanh nghiệp gọi vốn thuận lợi
Nâng cao năng lực quản trị và kiểm soát rủi ro
Đảm bảo BCTC tuân thủ chuẩn mực kế toán
Tạo nền tảng tài chính minh bạch cho phát triển dài hạn

Nói đơn giản: kiểm toán BCTC là giải pháp cho doanh nghiệp cần minh bạch – uy tín – phát triển bền vững.

So sánh kiểm toán thuế và kiểm toán báo cáo tài chính – Nên chọn loại nào?

Dưới đây là so sánh ngắn gọn nhưng đầy đủ:

Mục đích

Kiểm toán thuế: đảm bảo đúng luật thuế
Kiểm toán BCTC: đánh giá tính trung thực của báo cáo tài chính

Phạm vi

Kiểm toán thuế: Hóa đơn, chứng từ, thuế GTGT, TNDN, TNCN
Kiểm toán BCTC: Tài sản, công nợ, doanh thu, lợi nhuận, báo cáo tài chính tổng thể

Thời điểm

Kiểm toán thuế: bất kỳ thời điểm nào trong năm
Kiểm toán BCTC: chủ yếu cuối năm hoặc theo yêu cầu của đối tác

Lợi ích

Thuế: tránh rủi ro pháp lý
BCTC: tăng minh bạch, tăng uy tín, dễ vay vốn

Chi phí

Kiểm toán thuế thường thấp hơn kiểm toán BCTC

Vậy doanh nghiệp nên chọn dịch vụ kiểm toán nào?

Việc lựa chọn phụ thuộc vào mục tiêu của doanh nghiệp:

Nếu bạn muốn an toàn thuế -> Chọn kiểm toán thuế

Đây là lựa chọn phù hợp nhất cho doanh nghiệp có rủi ro thuế cao hoặc muốn tự tin trước khi thanh tra thuế.

Nếu bạn cần minh bạch tài chính để vay vốn hoặc gọi đầu tư -> Chọn kiểm toán BCTC

Không có kiểm toán BCTC, khả năng được phê duyệt hồ sơ vay vốn hoặc gọi vốn rất thấp.

Nếu doanh nghiệp hướng tới sự bền vững và kiểm soát toàn diện -> Nên kết hợp cả hai

Đây là lựa chọn của nhiều tập đoàn và doanh nghiệp lớn.

Việc phân biệt rõ kiểm toán thuế và kiểm toán báo cáo tài chính giúp doanh nghiệp chủ động lựa chọn giải pháp phù hợp thay vì phải đau đầu giữa hàng loạt yêu cầu pháp lý. Khi hiểu đúng bản chất từng loại dịch vụ kiểm toán, doanh nghiệp sẽ biết mình cần gì ở từng giai đoạn và tránh lãng phí chi phí không cần thiết.

Nếu bạn đang cân nhắc và muốn được tư vấn loại dịch vụ kiểm toán phù hợp nhất với mô hình doanh nghiệp của mình, Công ty TNHH Kiểm toán SCIC có thể giúp bạn điều chỉnh nội dung theo ngành nghề, quy mô hoặc tệp khách hàng bạn đang hướng đến.